Ніякае багацце людзей не бывае даражэйшым за іх родную мову

У дзень роднай мовы архівіст Першай Гомельскай натарыяльнай канторы Кацярына Пяцова наведала Дом-музей народнага пісьменніка Беларусі Івана Паўлавіча Мележа і расказала нам пра вялікага земляка.

Нельга зразумець добра сучаснае, спасцігнуць значнасць і веліч будучага, не ведаючы вытокаў мінулага. Не ведаючы, з чаго мы пачыналі, праз што мы прайшлі…І. Мележ

Штогод 21 лютага ў свеце адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы, абвешчаны Генеральнай канферэнцыяй ЮНЕСКА 17 лістапада 1999 года.

Дзень роднай мовы асаблівы для кожнай нацыі, кожнага народа, таму што няма народа без мовы, няма мовы без яе носьбіта. І беларусы не выключэнне. Нам у спадчыну дасталася ўнікальная мова – жывая, мілагучная, песенная і паэтычная.

У гэты дзень мы ўспамінаем нашых «праваднікоў» праз гады і стагоддзі, дзякуючы якім дагэтуль працягваюць раскрывацца беларускаму народу таямніцы мінулых пакаленняў, іх мудрасць і навучанні.

З адным з такіх “праваднікоў” беларускай мовы можна пазнаёміцца ў в. Глінішча Хойніцкага раёна Гомельскай вобласці, дзе размясціўся Дом-музей народнага пісьменніка Беларусі Івана Паўлавіча Мележа.

Там вас сустрэне і акуне з галавой у гісторыю жыцця пісьменніка чалавек, які ўсё жыццё пражыў у Глінішчы, вучыўся, а ў далейшым і выкладаў у школе, пабудаванай толькі дзякуючы Івану Паўлавічу.

Забягаючы наперад, жадаецца адзначыць не гэтулькі багацце фондаў музея, колькі багацце душы чалавечай, здольнай пранесці падзяку і каханне да свайго суайчынніка праз усё жыццё.

Багацце гэта заключаецца ў сабраных і запісаных успамінах, у энтузіязме, з якім, быццам таямніцы, чалавек перадае свае веды. А самае галоўнае непрыхаванае каханне да чалавека, якім пранікаешся і ты сам, да свайго сораму ўжо даўно забыўшыся школьны курс беларускай літаратуры.

У невялікай драўлянай хатцы, які, па сутнасці, не мае ніякага дачынення да сям'і І. Мележа, можна азнаёміцца з прадметамі хатняга ўжытку, сабранымі неабыякавымі жыхарамі вёскі. Сцены музея абчэпленыя фатаграфіямі пісьменніка і яго сям'і, аднакласнікаў і настаўнікаў, сяброў і сваякоў. У залах музея вас будуць суправаджаць карціны мастакоў, якія паказваюць фрагменты з аповесцей Івана Паўлавіча. Тут жа размясціліся пісьмовы стол, дыван і часопісны столік з друкаванай машынкай, кніжная шафа, прывезеныя з кабінета І. Мележа ў Мінску, а таксама асабістыя рэчы пісьменніка: паліто, касцюм, капялюш, кепка, партфель і папка. У вітрынах прадстаўлены дыпломы, віншавальныя тэлеграмы, паштоўкі, рукапісы, а таксама кнігі з паметкамі і праўкамі Івана Паўлавіча.

Па ўспамінах жыхароў вёскі, а таксама сваякоў Мележа, Іван Паўлавіч часта ўспамінаў жыццё ў роднай вёсцы, стараўся дапамагаць аднавяскоўцам, а некаторыя з іх сталі прататыпамі яго літаратурных герояў (напрыклад, аднакласнік Мележа, а таксама першы дырэктар музея, Міканор Якаўлевіч Ярошын, стаў прататыпам Міканора з рамана «Людзі на балоце»).

Аднойчы, пралятаючы з Машэравым Пятром Міронавічам над Хойнікамі, Іван Паўлавіч папрасіў пасадзіць верталёт у Глінішчах. Так, 17 траўня 1976 гады верталёт прызямліўся на школьным стадыёне.

"Дзеці, хто да вас прыляцеў?" - спытаў старшыня калгаса.

"Мележ прыляцеў!", - адказалі хорам дзеці, ігнаруючы прысутнасць першага сакратара ЦК Кампартыі Беларусі.

«Дзеці, падабаецца вам школа?», - спытаў Мележ.

«Даааа!»

"А што вам больш за ўсё падабаецца?"

«Бульбавае пюрэ і катлеты!», - хорам адказалі дзеці.

«Мележ ніколі не сыходзіў з гарызонтаў беларускай літаратуры. Яго кнігі яскрава паказваюць выяву пісьменніка, захоўваюць памяць пра яго і пацвярджаюць, што вялікая літаратура вечна жывая…

Ён – прыклад таго, якой стваральнай можа быць літаратура. Якой яна можа быць моцнай духоўнай сілай. І як мага праўдай жыцця, увасобленага ў мастацкі вобраз, захапіць не толькі землякоў, але і шмат людзей у цэлым свеце», - казаў Мікалай Мятліцкі.